เฟซบุ๊กในอนาคตอาจไม่เห็นหน้า

เฟซบุ๊กในอนาคต : ไม่เห็นหน้า แต่ก็รู้ตัว (1)
เฟซบุ๊กในอนาคต : ไม่เห็นหน้า แต่ก็รู้ตัว (1) เบื้องหลังของฟีเจอร์หาใบหน้า และระบุตัวตนนี้ล่ะครับ คือ สิ่งที่เรียกว่าเทคโนโลยีการรู้จำใบหน้า สำหรับแวดวงงานวิจัยเทคโนโลยีนี้ไม่ใช่ของใหม่อะไรเลยครับ

ถ้าคุณผู้อ่านเป็นคนหนึ่งที่ใช้กล้องในโทรศัพท์มือถือสมาร์ทโฟนเป็นประจำหรือเป็นผู้รักชอบศาสตร์และศิลป์ของการถ่ายภาพแล้วล่ะก็ เชื่อว่าคุณผู้อ่านน่าจะพอคุ้นเคยกับสิ่งที่เรียกว่า เทคโนโลยีการรู้จำใบหน้า (Face Recognition) บ้างใช่ไหมครับ กล้องสมัยนี้แค่เราเล็งไปเพื่อที่จะถ่ายรูปเพื่อน รูปคนรัก รูปครอบครัว ที่หน้าจอก็ปรากฏกล่องสี่เหลี่ยมโผล่ขึ้นมาคอยวงใบหน้าคนที่อยู่ในภาพให้แล้ว หรืออย่างในเฟซบุ๊ก เวลาคุณผู้อ่านจะอัพภาพ ถ่ายของกลุ่มเพื่อนนับสิบขึ้นไปโพสต์ ก็จะเห็นนะครับว่าเฟซบุ๊กเขามีตัวช่วยวาดกรอบ สี่เหลี่ยมล้อมรอบใบหน้าคนในภาพให้เราไว้แล้ว ไม่พอยังช่วยแทคชื่อเพื่อน ๆ ในภาพให้เราอัตโนมัติด้วย

เบื้องหลังของฟีเจอร์หาใบหน้า และระบุตัวตนนี้ล่ะครับ คือ สิ่งที่เรียกว่าเทคโนโลยีการรู้จำใบหน้า สำหรับแวดวงงานวิจัยเทคโนโลยีนี้ไม่ใช่ของใหม่อะไรเลยครับ มีมานานมาก ๆ ๆ แล้วเพียงแต่ในสมัยก่อนที่ยังไม่ใช่ยุคเซลฟี่ได้ทุกหัวมุมถนน อย่างตอนนี้ ฟีเจอร์นี้อาจไม่เป็นที่รู้จักในหมู่ผู้ใช้ทั่วไปอย่างกว้างขวางเท่าไหร่นัก วิธีคิดของเทคโนโลยีนี้ส่วนใหญ่ก็ตรงไปตรงมาครับ ก็ในเมื่อเราอยากให้คอมพิวเตอร์หาใบหน้าคนที่ต้องการจากภาพให้เราได้แบบอัตโนมัติ ก็เป็นหน้าที่ของเราที่ก่อนอื่นจะต้องสอนให้คอมพิวเตอร์รู้จักว่าพิกเซลของภาพที่เรียงกันมาแบบไหนถึงจะเรียกว่าใบหน้าคน เช่น ต้องพบดวงตาสองข้างนะ ตรงกลางข้างใต้ตาต้องมีหนึ่งจมูก และใต้จมูกก็ต้องมีหนึ่งปาก ถ้า เจอบริเวณไหนของภาพมีแพตเทิร์นตามนี้ให้คอมพิวเตอร์ฟันธงว่าบริเวณนี้ล่ะคือหน้าคน ส่วนเรื่องว่าแล้วใบหน้าที่พบน่ะคือหน้าของใคร อันนี้ต้องนำภาพหน้านั้นไปเปรียบเทียบกับฐานข้อมูลภาพใบหน้าบุคคลต่ออีกทีครับ ค่อยจะได้ว่ามีความคล้าย คลึงกันกี่เปอร์เซ็นต์ ตกลงใช่หน้าเดียวกันไหม เช่น ถ้าเราแทคหน้าตัวเราเองหรือเพื่อน ๆ เราบ่อยในเฟซบุ๊ก ก็จะทำให้ระบบการรู้จำใบหน้าจำแนกได้ง่ายขึ้น เพราะเป็นเหมือนการเพิ่มจำนวนภาพใบหน้าบุคคลของเราเข้าไปในฐานข้อมูล เป็นต้น

ที่ผ่านมาเทคโนโลยีรู้จำใบหน้ามักมีลักษณะการทำงานตรงไปตรงมาอย่างที่ผมอธิบายไปและอย่างที่เห็นกันบ่อย ๆ ในหนังตำรวจหนังสายสืบนี่ล่ะครับ คือ ถ้ามีภาพใบหน้าคนร้ายชัด ๆ สักหน่อยและมีฐานข้อมูลภาพใบหน้าผู้ต้องสงสัยให้เปรียบเทียบ โอกาสจะระบุตัวผู้ต้องสงสัยจากภาพใบหน้าได้ก็มีสูง แต่ถ้าบังเอิญว่าภาพที่ได้มาเห็นใบหน้าไม่ชัดหรือไม่เห็นหน้าเลย อันนี้ก็เกินกำลังกว่าที่เทคโนโลยีรู้จำใบหน้าจะช่วยเราได้แล้ว แต่ข่าวดีคือข้อจำกัดนี้กำลังจะกลายเป็นอดีตครับ เพราะล่าสุดมีงานวิจัยหนึ่งที่ถูกนำเสนอในงานประชุมวิชาการ CVPR 2015 (IEEE Conference on Computer Vision and Pattern Recognition) จัดขึ้นเดือนก่อน ณ เมืองบอสตัน สหรัฐอเมริกา Prof. Yann LeCun จาก Facebook AI Research (Artificial Intelligence) ร่วมกับ New York University ได้นำเสนอไอเดียใหม่ที่สอนให้คอมพิวเตอร์สามารถระบุได้ว่าภาพที่เห็นหน้าไม่ค่อยชัด หรือ แม้แต่ไม่เห็นหน้าคนในภาพเลยนี้น่ะ คือ ภาพของใครคนไหน

ที่มา: